Mới đây, đề xuất của Cục Cảnh sát giao thông về việc tính toán thu hẹp bề rộng làn xe tại các đô thị lớn đã dấy lên một cuộc tranh luận sôi nổi trong giới chuyên gia. Ý tưởng này hứa hẹn mang lại nhiều lợi ích cho giao thông tổng thể, nhưng cũng gây ra những lo ngại không nhỏ, đặc biệt đối với ngành vận tải hàng hóa và hành khách.
Bài viết này sẽ phân tích đa chiều về những lợi ích và rủi ro tiềm ẩn của đề xuất này, đặc biệt dưới góc nhìn của các phương tiện có kích thước lớn.
Lợi Ích Về An Toàn và Hiệu Quả Giao Thông
Những người ủng hộ cho rằng việc thu hẹp làn đường là một giải pháp thông minh để tối ưu hóa hạ tầng hiện có.
- Tăng hiệu quả lưu thông và trật tự: Theo Thiếu tướng Đỗ Thanh Bình, Cục trưởng Cục CSGT, việc giảm chiều rộng làn xe từ 3,75 m xuống 3,5 m sẽ ngăn chặn tình trạng ba ô tô dàn hàng ngang, buộc xe máy đi về bên phải một cách trật tự hơn, từ đó tăng an toàn. Ông cho biết giải pháp này có thể giúp đường Nguyễn Trãi (Hà Nội) tách thành 6 làn xe riêng biệt cho ô tô và xe máy.
- Giảm tai nạn, ùn tắc và ô nhiễm: Việc phân luồng tốt hơn sẽ giúp tăng khả năng lưu thông, giảm ùn tắc, từ đó tiết kiệm nhiên liệu và giảm khí thải. Một ví dụ thực tế là việc áp dụng phân làn trên cầu Thanh Trì đã giúp kéo giảm tai nạn đáng kể.
- Tiết kiệm không gian và chi phí xây dựng: TS Phan Lê Bình, dẫn chứng kinh nghiệm từ Nhật Bản với làn đường chỉ rộng 3 - 3,25 m, cho rằng việc này giúp tiết kiệm diện tích giải phóng mặt bằng và chi phí xây dựng cho các tuyến đường mới.
Nỗi Lo Của Ngành Vận Tải: Rủi Ro An Toàn Cho Xe Tải và Xe Buýt
Bên cạnh những lợi ích, nhiều chuyên gia trong ngành vận tải đã bày tỏ sự quan ngại sâu sắc.
- Giảm không gian an toàn: Theo ông Đặng Văn Chung, Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, một chiếc xe tải rộng 2,5 m cần khoảng 50 cm không gian trống mỗi bên để tránh va chạm. Việc thu hẹp làn đường sẽ làm mất đi "vùng đệm" an toàn này, tăng nguy cơ va quệt, đặc biệt khi xe chạy tốc độ cao.
- Khó khăn đặc thù cho xe lớn: Ông Chung và TS Đinh Thị Thanh Bình đều nhấn mạnh rằng xe tải và xe buýt sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi di chuyển và thực hiện các thao tác rẽ trong một làn đường hẹp mà không va quệt vào xe bên cạnh.
Thu hẹp làn xe có thể dẫn đến rủi ro va chạm cao hơn
Yêu Cầu Kỹ Thuật Tăng Cao Đối Với Phương Tiện
Dưới góc độ kỹ thuật, việc vận hành một phương tiện rộng 2,5 m trong một làn đường chỉ 3,25 m đặt ra yêu cầu cực kỳ cao đối với cả người lái và phương tiện. Khoảng trống an toàn mỗi bên chỉ còn lại chưa đến 40 cm, đòi hỏi sự tập trung và thao tác chính xác tuyệt đối.
Trong điều kiện vận hành căng thẳng đó, sự ổn định và phản ứng của phương tiện là yếu tố sống còn. Một hệ thống lái và hệ thống phanh đáng tin cậy, không có độ trễ, cùng một hệ thống treo vững chãi sẽ là "trợ thủ" đắc lực giúp tài xế tự tin xử lý. Bất kỳ sai lệch kỹ thuật nào cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng trong không gian hẹp.
Kết Luận và Kiến Nghị
Đề xuất thu hẹp làn đường đô thị là một bài toán phức tạp với nhiều biến số. Các chuyên gia đều đồng thuận rằng cần có sự nghiên cứu kỹ lưỡng và nên được thí điểm trên một số tuyến phố có tốc độ thấp trước khi áp dụng rộng rãi. An toàn phải là ưu tiên hàng đầu, và bất kỳ giải pháp nào cũng cần tính đến sự phù hợp với mọi loại phương tiện, bao gồm cả những chiếc xe tải, xe buýt đang là huyết mạch của nền kinh tế.
