Ngành giao thông vận tải đang chứng kiến những bước chuyển mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên chuyển đổi số, và lĩnh vực đào tạo, sát hạch lái xe cũng không ngoại lệ. Mới đây, Bộ Xây dựng đã đưa ra một đề xuất quan trọng, dự kiến sẽ thay đổi căn bản cách thức quản lý và đảm bảo chất lượng học viên: áp dụng hệ thống ứng dụng định danh và xác thực điện tử tại các cơ sở đào tạo và sát hạch trên toàn quốc.
Đây không chỉ là một nâng cấp về mặt công nghệ, mà còn được kỳ vọng là một giải pháp đột phá nhằm giải quyết những vấn nạn tồn tại lâu nay như gian lận trong học và thi, đồng thời hướng tới mục tiêu cao hơn: xây dựng một thế hệ tài xế chuyên nghiệp, có đủ năng lực và ý thức trách nhiệm khi tham gia giao thông.
Tại Sao Cần Định Danh Điện Tử Trong Đào Tạo Lái Xe?
Theo ông Lương Duyên Thống, Trưởng phòng Quản lý Vận tải phương tiện và người lái (Cục Đường bộ Việt Nam), thực trạng hiện nay còn nhiều bất cập. Việc học viên có thể sử dụng nhiều loại giấy tờ khác nhau khi đăng ký và sát hạch dẫn đến tình trạng dễ nhầm lẫn trong khai báo, nhập liệu. Điều này khiến dữ liệu đào tạo, sát hạch và cấp giấy phép lái xe thiếu sự đồng bộ, khó khăn trong tra cứu và quản lý.
Đề xuất áp dụng định danh điện tử nhằm giải quyết triệt để các vấn đề này, hướng tới các mục tiêu cụ thể:
- Đảm bảo "Số liệu sạch": Ngay từ khâu đăng ký, thông tin học viên sẽ được xác thực chính xác qua hệ thống định danh điện tử, tạo nền tảng dữ liệu tin cậy.
- Chống Gian Lận Hiệu Quả: Hệ thống nhận diện hình ảnh có thể được sử dụng trong suốt quá trình đào tạo và sát hạch để phát hiện các hành vi gian lận như không đủ giờ học thực tế, tình trạng học hộ, thi hộ.
- Đồng Bộ Hóa Dữ Liệu: Toàn bộ quá trình từ đăng ký, đào tạo đến cấp giấy phép sẽ được liên kết và đồng bộ hóa, giúp cơ quan quản lý dễ dàng theo dõi và kiểm soát.
- Đơn Giản Hóa Thủ Tục: Dự thảo cũng hướng tới việc giảm 30% thời gian và chi phí giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến đào tạo lái xe.
Công Nghệ Định Danh Điện Tử Sẽ Hoạt Động Như Thế Nào?
Mặc dù chi tiết kỹ thuật sẽ phụ thuộc vào quá trình triển khai, có thể hình dung hệ thống này sẽ hoạt động dựa trên các nguyên tắc sau:
- Xác thực ban đầu: Khi đăng ký, học viên sẽ được yêu cầu xác thực danh tính qua các phương thức điện tử (có thể là ứng dụng VNeID, sinh trắc học như vân tay, khuôn mặt).
- Giám sát quá trình học: Tại các buổi học lý thuyết và thực hành, hệ thống có thể tự động điểm danh, ghi nhận thời gian học thực tế của từng học viên thông qua nhận diện khuôn mặt hoặc các phương thức xác thực khác.
- Kiểm soát khi sát hạch: Trước khi vào phòng thi lý thuyết hoặc xe thi thực hành, học viên phải được hệ thống nhận diện và xác nhận đúng người, đúng lượt thi.
Việc đầu tư ban đầu cho mỗi bộ thiết bị ước tính khoảng 15 triệu đồng, một con số không quá lớn so với lợi ích lâu dài mà nó mang lại.
Tác Động Tích Cực Đến Chất Lượng Tài Xế và An Toàn Giao Thông
Với vai trò là một đơn vị cung cấp giải pháp cho ngành vận tải, Phụ tùng Á Âu nhìn nhận đề xuất này mang lại những tác động tích cực và sâu rộng:
- Nâng Cao Chất Lượng Đào Tạo Thực Chất: Khi tình trạng học hộ, thi hộ bị loại bỏ, các học viên buộc phải tham gia đầy đủ và nghiêm túc vào quá trình đào tạo. Điều này đảm bảo họ được trang bị đầy đủ kiến thức luật giao thông và kỹ năng lái xe cần thiết trước khi được cấp bằng. Chất lượng "đầu vào" của nguồn nhân lực ngành vận tải sẽ được cải thiện đáng kể.
- Xây Dựng Ý Thức và Trách Nhiệm: Việc phải tuân thủ nghiêm ngặt quy trình học tập và thi cử sẽ góp phần hình thành ý thức chấp hành pháp luật và trách nhiệm của người tài xế ngay từ những bước đầu tiên.
- Góp Phần Giảm Thiểu Tai Nạn Giao Thông: Một thế hệ tài xế được đào tạo bài bản, có kỹ năng tốt và ý thức cao chính là nhân tố quan trọng nhất để xây dựng một môi trường an toàn giao thông bền vững.
- Minh Bạch Hóa Dữ Liệu Ngành: Việc đồng bộ hóa dữ liệu không chỉ giúp cơ quan nhà nước quản lý hiệu quả hơn mà còn tạo tiền đề cho việc ứng dụng dữ liệu trong các hoạt động khác như tuyển dụng, quản lý rủi ro trong tương lai.
Kết Luận
Đề xuất áp dụng định danh và xác thực điện tử trong đào tạo lái xe là một bước đi cần thiết và phù hợp với xu thế chuyển đổi số. Mặc dù có thể phát sinh chi phí đầu tư ban đầu cho các cơ sở đào tạo, lợi ích lâu dài về việc nâng cao chất lượng tài xế, giảm thiểu gian lận và góp phần đảm bảo an toàn giao thông là không thể phủ nhận. Đây là một tín hiệu tích cực, cho thấy quyết tâm của cơ quan quản lý trong việc xây dựng một đội ngũ tài xế chuyên nghiệp hơn cho tương lai ngành vận tải Việt Nam.
